dinsdag 10 november 2015

Pergamano basis uitgelegd

Je kent vellum al, toch? Vellum, perkament en pergamano zijn allemaal hetzelfde type papier. Voor alle duidelijkheid zal ik in dit bericht verwijzen naar vellum omdat dat de meest herkenbare naam is. Maar je moet vellum niet verwarren met papyrus. Dat zijn totaal verschillende materialen.

Drie proefstukjes die ik heb gemaakt om de producten uit te testen

De pergamano-hobby is al eeuwen oud. In de oudheid was dit papier gemaakt van dierenhuid. Hoe het papier genoemd werd, was afhankelijk van de herkomst van de huid. Er was natuurlijk de variant vanuit Egypte, waar ze papyrus gebruikten, en dit werd gemaakt van de plant Cyperus papyrus.



Het meest gebruikelijk bij handgemaakte kaarten is om vellum te gebruiken als versiering van een kaart. Over het algemeen wordt vellum gebruikt om shaker- en windowkaarten te maken. Tegenwoordig wordt het ook vaak gebruikt door erop te stempelen of te heat embossen en als een bovenlaag op een kaart te gebruiken. Dat laatste is dan ook veel sneller dan ciseleren. Meer hierover in een volgend bericht.

De pergamanotechniek is eigenlijk veel meer dan dat. Het vergt veel inspanning, omdat een kaart  met pergamano veel meer tijd in beslag neemt dan een gewone kaart. Je werkt hier met gaatjes, lijntjes, voorwerk en afwerking. Je hebt minstens drie pennen nodig om een goed plaatje te vormen. Je kunt bijvoorbeeld:

  • Ciseleren: van grootst naar kleinst ciseleren
  • Perforeren: oppervlakkig prikken, ciseleren, dieper prikken en dan knippen (als het je voorkeur is om te knippen)
Er is zoveel gereedschap dat gepaard gaat met pergamano en toen ik het onlangs bij een vriendin op mijn tafel kreeg, was dat even overweldigend. Ik moest mijn huiswerk goed doen om op te zoeken wat je waarvoor gebruikt. 

In dit bericht ga ik alleen de basisdingen uitleggen, en als ik dan een kaart of iets dergelijks maak, zal ik wat meer uitleggen van wat ik heb gedaan. 



Papier

Voorbeeld van de kleuren die ik thuis heb

Karakteristiek voor dit papier is dat het makkelijk te bewerken is om patronen op te maken. Dus elastisch, maar toch ook snijdbaar en het kan ook scheuren. Het lijkt wel op een soort plastic, maar dat is het niet.

Het papier is erg variabel te gebruiken en is verkrijgbaar in gewichten van 80 g tot en met 200 g. Afhankelijk van het gewicht van je papier kun je erop stempelen, heat embossen, droog embossen, ciseleren, perforeren, kleuren, naaien, borduren en nog veel meer.

Vellum is verkrijgbaar in alle kleuren. Hierbij zijn ook schaduwkleuren (meerdere kleuren op een vel papier), regenboogkleuren, zwart en wit. Vellum is ook altijd doorzichtig. Hiernaast zie je een voorbeeld van de kleuren die ik in huis heb. 



Matten

Pergamano matten

Er is een variatie van matten verkrijgbaar. 

De matten hiernaast heb ik in huis. Er is een grote en dikke perforeer- en ciseleermat (zwart), een kleine en dunne perforeer- en ciseleermat (zwart) en een ciseleermat (blauw). 

De blauwe mat heeft een harde en een zachte kant. De harde kant gebruik je voor het overtrekken en kleuren van patronen met behulp van inkt, pastel, krijt of aquarelpotloden.

Er zijn ook andere variaties van matten op de markt. Kijk gerust op internet naar de verschillende matten die verkrijgbaar zijn.




Ciseleer- en perforeerpennen


Ciseleerpennen in groottes 0.5, 2, 3, en schaduwpen
Ciseleerpennen hebben een soort balletje aan het einde, met uitzondering van de schaduwpennen, en zijn verkrijgbaar in verschillende groottes. Elke pen dient ook een andere doel. 

Als je een patroon hebt overgetrokken, ga je altijd eerst met de grootste pen lichtjes over het papier heen om het papier voor te bewerken. Door iedere keer een kleinere maat pen te gebruiken, wordt het plaatje duidelijker en netter. 

Met de schaduwpen breng je, zoals de naam al aangeeft, schaduw op je patroon aan door lichte veegbewegingen te maken over het papier. Veeg en haal je pen van het papier. Veeg en haal je pen van het papier. 

Dit proces zie je terug in een video verderop in dit bericht.  

De perforatiepennen hebben allemaal priknaalden in verschillende vormen.  Deze pennen zijn ingewikkeld en verdienen wat meer aandacht om hun werking goed uit te leggen. Dus meer hierover in een ander bericht.



Inkt, stiften en andere kleurhulpmiddelen


Er wordt vaak gedacht dat je niet op vellum / pergamano / perkament kunt kleuren, omdat het als plastic aanvoelt. Het tegendeel is natuurlijk waar. 

Kleurhulpmiddelen


Er zijn veel manieren waarop je kleur kunt aanbrengen op dit papier. 

Dorso Colors is een soort pastel op oliebasis. Deze kleur droogt niet, maar omdat je het als een laag op een kaart gebruikt, zal het ook niet uitsmeren. Hoewel je denkt dat het overal aan gaat plakken, blijft het netjes op zijn plaats omdat het perkament vooraf bewerkt is. 

Stencil pastels is een waskrijt. Dit breng je aan voordat je gaat ciseleren. Zodoende ligt de kleur ingewreven in je papier. Je kunt ook kleuren zonder te ciseleren. 

Perga Colors is een inktstift op waterbasis. Deze droogt wel goed op.

Tinta is een inkt die speciaal is gemaakt om kleur aan te brengen op vellum of soortgelijk papier. Deze inkt wordt aangebracht met een tamponeerkwast of met een pen die lijkt op een viltpen. 



Andere hulpmiddelen


Plakstencils
Stencils

Er zijn genoeg stencils te vinden in hobbywinkels en ook op internet. Deze zijn verkrijgbaar in plakformaat. Je plakt de stencil als het ware op je vellum en neemt deze over door te ciseleren, tamponeren of kleuren.

Op de achterzijde vind je een patroon dat je richtlijnen geeft voor de plaatsing van de onderdelen.

De stencils zijn van plastic en het is dus niet aan te bevelen om hiermee te perforeren.




Multigrids patronen
Multigrids

Ook hiervan is een groot aantal te vinden. De multigrids zijn van metaal. Er zijn drie soorten multigrids. Twee daarvan hebben alleen maar gaatjes (groot en klein) waarmee je je eigen patroon kunt ontwerpen. Bij een hiervan lopen de gaatjes recht en bij de andere lopen de gaatjes diagonaal.

De derde soort is er een waarbij je veel patroontjes hebt die kunt overnemen. Met dit type multigrid kun je kiezen hoe je patroon er uit komt te zien. Ook kun je hier perforeren én ciseleren. Zie het plaatje hiernaast.




Pergosoft
Pergosoft

Soms hebben je ciseleerpennen moeite om over de vellum te glijden.

Hier gebruik je dan Pergosoft voor.

Je doopt de punt van de ciseleerpen in de wax en dan glijdt de pen makkelijker over het papier.











Leuke video's voor verdere uitleg






In het Engels heb je ook een erg leuke reeks video's. Alles wordt heel goed uitgelegd.



Tenslotte


Vind je deze techniek leuk? In de komende weken ga ik nog meer berichten hierover schrijven. Vooral over het combineren van deze techniek met de gewone stempelkaarten.


"Technieken uit de oudheid zijn ook leuk in een moderne samenleving."

Auteur: Sandie van der Graaf
Editor: Elske Kerkhof

8 opmerkingen:

  1. Hoi Sandie

    vellum heb ik in huis,en gebruik het ook vaak,maar op een hele andere manier..meer om een soort van transparant label te hebben om mijn sentiment op te embossen met embossing poeder,of om een kaart een zachter uiterlijk te geven,dan dus over mijn gestempelde achetrgrond een mooi uitgestanst vel vellum..ook bloemen met embossing poeder bewerken en dan uitstansen geeft zo'n mooi effect...
    deze manier die jij hier beschrijft heb ik nooit gedaan....,
    Mooie kaarten!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hoi Holly,

    Ja de manier wat je dit over hebt is de algemene, of zal ik zeg de moderne, manier van werken met Vellum. Die doe ik ook soms. Dit techniek probeer ik nu voor het eerst. Heb er wel heel veel huiswerk om te doen om alles te leer, maar vind dit wel prettig om weer een op een alternatieve manier om te gaan met Vellum.

    Trouwens deze voorbeelden heb ik nog niet in kaarten gebruikt. Is gewoon losse velletjes Vellum waar ik met de grids heb gewerkt.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Het lijkt net alsof ze al op kraft cardstock zitten de vellum vellen...het is echt super mooi geworden,ben benieuwd hoe het eruit ziet als het op een kaart zit.
    De kleur die je eronder gebruikt is wel bepalend voor hoe de kaart word denk ik?
    Vind je het leuk om met deze spullen te werken?
    het is inderdaad de moderne manier van werken die ik met de vellum doe....

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. dat lag aan de kleur van de Vellum. Ik zal kijk of ik ergens door de week hiervan kaarten kan maken dan doe ik een bericht. Zelf vind ik dit wat ik tot nu toe heb gedaan best rustig en leuk. Weet nog niet hoe ik voel over de perforeren gedeelte. Moet er heel veel mee spelen want dat is een kunst op zijn eigen.

      Verwijderen
  4. Ja dat denk ik ook...die gaatjes prikken lijkt me moeilijk...
    Heb je alle spullen gekregen om thuis te oefenen?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Een vriendin wou een keer dit doen, en kreeg dit van een collega, maar ze deed weinig ermee. Omdat ze wist dat ik de blog heb heeft ze deze alles aan mij gegeven. Dus ik oefen er mee tot ik dit goed doet. Maar gelukkig pak ik iets snel op. Of ik dit leuk vind in het eind, dat is een heel ander verhaal. Maar dan heb ik dit ten minste geprobeerd. ;) Zover gaat dit nog prima en vind ik dit wel prettig mee te werken. Moet wel afwachten wat ik denk van de rest.

      Verwijderen
  5. Vroeger heb ik veel zo een kaartjes gemaakt. Had ook heel wat materialen. Een hele koffer vol. Nu hebben mijn kinderen mijn koffer ontdekt en zouden ze dit ook graag doen. Bij mezelf kriebelt het natuurlijk ook. Alleen jammer dat er heel wat van de inktten en verfjes verdroogd zijn (tja na 15 a20 jaar) Na uren zoeken op internet heb ik jammer genoeg nog steeds geen tinta inkten en Pintura verven gevonden. Zijn hier eventueel alternatieve voor?

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik doe dit nog niet zolang heb het gekregen was van mijn overleden zus maar ik weet niet hoe ik. Moet kleuren moet dat voor het ciceleren of na en moet het kleuren op de achterkant voor voorkant

    BeantwoordenVerwijderen

=== Leuk dat je een reactie achterlaten! / Thank you for commenting! ===